Pochodzenie słów

Automatyczne tłumaczenie

Ten artykuł został przetłumaczony automatycznie i może zawierać błędy. Zapewnienie tłumaczenia w ponad dziesięciu językach to trudne zadanie i czekamy na Twoją pomoc. Skontaktuj się z nami na Discord, ​​jeśli chcesz pomóc nam poprawić jakość naszych tłumaczeń. Alternatywnie możesz zasugerować poprawki bezpośrednio przez GitHub.

Prasłowiański

Słowa oparte są na żywych językach słowiańskich, a gdy te ostatnie nie są ze sobą zgodne, w zasadzie podążamy za większością, stosując system głosowania. Aby uniknąć niespójności, musimy upewnić się, że słowa używające tego samego rdzenia zawsze używają go w tej samej formie. Ponieważ wszystkie języki słowiańskie czerpią swoje formy z języka pospolitego w dość przewidywalny sposób, nigdy nie zapożyczamy ich bezpośrednio. Zamiast tego podążamy za modelem prostego wyprowadzenia z języka pospolitego słowiańskiego. Dzięki temu język jest zarówno łatwiejszy do rozpoznania, jak i łatwiejszy w użyciu dla wszystkich. Już po przeczytaniu kilku tekstów człowiek automatycznie szybko nauczy się, jak dany dźwięk w jego własnym języku jest reprezentowany w języku starosłowiańskim.

Poniższa tabela pokazuje, w jaki sposób różne pospolite słowiańskie dźwięki i sekwencje są traktowane w języku intersłowiańskim. Proszę zwrócić uwagę, że w niektórych przypadkach możliwe jest rozróżnienie wersji północno- i południowosłowiańskiej (zob. Flavourisation).

Proto-Slavic	OCS	Slavic	Interslavic		Examples
			Etymological alphabet	Standard alphabet	Etymological alphabet	Standard alphabet
y	ꙑ, ъи	ESl./WSl. y, SSl. i	y	y	byti, dobry	byti, dobry
ě	ѣ	RU/BE 'e, UK i, PL ie/ia, CZ ě/e/a, SKie/e/a, SL/SR/MK e, HR (i)je, BG e/ja	ě	ě	svět, rěka	svět, rěka
ę	ѧ	ESl. ja, PL ią/ię, CZ a/ě, SK ä/a/ia, SSl.e	ę	e	język, svęty	jezyk, svety
ǫ	ѫ	PL ą/ę, CZ u/ou/i, SL o, MK a, BG ă/a, otherwise u	ų	u	pųt́, rųka	put, ruka
initial ǫ-	ѫ-	RU/CZ/SK u-, PL wą-, SB wu-; other languages are less consistent	vų-	vu-	vųtroby, pavųk	vutroby, pavuk
strong ь	ь	BCMS a, otherwise e	ė	e	otėc, pės	otec, pes
strong ъ	ъ	ESl./SK/MK o, PL/CZ/SL e, BCMS a, BG ă	ȯ	o	sȯn, pěsȯk	son, pěsok
(C)orC (C)olC	ра ла	ESl. (o)ro/(o)lo, PL ro/ło, SSl./CZ/SK ra/la	rå lå	ra la	gråd, kråva glåva, mlådy	grad, krava glava, mlady
(C)erC (C)elC	рѣ лѣ	ESl. (e)re/(o)lo, PL rze/le, CZ ře/lě, SKre/lie, SL/SR/MK re/le, HR rije/lije, BGrja/lja	rě lě	rě lě	brěg, prěd mlěko	brěg, prěd mlěko
CъrC	ръ	ESl. or, PL ar, BG ъr, otherwise r	r	r	trg, krčma	trg, krčma
CьrC	рь	ESl. er, PL ar/ierz, BG ъr, otherwise r	ŕ	r	dŕžati, smŕt́	držati, smrt
CъlC	lъ	RU/SL/MK ol, BE/UK ou, PL oł/łu/eł, CZ/SKl/lu, BCMS u, BG ъl	ȯl	ol	dȯlg, kȯlbasa	dolg, kolbasa
CьlC	ль	RU/SL/MK ol, BE/UK ou, PL oł/łu/eł/il, CZ/SKl/lu, BCMS u, BG ъl	ȯl	ol	tȯlsty, vȯlk	tolsty, volk
pj, bj, mj, vj	пль, бль...	ESl./SSl. plj, blj..., WSl. p, b...	pj, bj, mj, vj	pj, bj, mj, vj	kupjų, zemja	kupju, zemja
lь, lj nь, nj	ль нь	ESl./PL ľ/ń, otherwise ľ/l, ń/n	lj nj	lj nj	ljubiti, hvaljeńje denj, hrånjeńje	ljubiti, hvaljenje denj, hranjenje
rь, rj	рь	RU/PL/CZ/SL ŕ, otherwise r	ŕ, rj	r, rj	caŕ, tvorjeńje	car, tvorjenje
tь dь	ть дь	RU/UK/SK t́/d́, PL/BE ć/dź, CZ/SSl. t/d	t́ d́	t d	kost́ dóžd́	kost dožd
sь zь	сь зь	ESl./PL ś/ź, otherwise s/z	ś ź	s z	loś knęź	los knez
sj zj	ш ж	everywhere š/ž	š ž	š ž	prošų tęžeńje	prošu teženje
tj, kt́ dj, gd́	щ жд	ESl./SL č, WSl. c, BCMS ć, MK kj, BGšt ESl. ž, PL dz, CZ/SK z, SL d/j, BCMSđ, MK gj, BG žd	ć đ	č dž	svěća, noć među	svěča, noč medžu
šč	щ	CZ/SK/SSl. št, otherwise šč	šč	šč	ščetka	ščetka
tl, dl	л	ESl./SSl. l, WSl. tl/dl	l	l	moliti, grlo	moliti, grlo
g	г	UK/BY/CZ/SK h, otherwise g	g	g	glåva, jego	glava, jego
lьje, nьje tьje, dьje sьje, zьje rьje	льѥ, ньѥ тьѥ, дьѥ сьѥ, зьѥ рьѥ	RU lije/nije, UK llja/nnja, PL le/nie, CZlí/ní, SK lie/nie, SL/SH/MK lje/nje, BGl(i)e/n(i)e	ĺje, ńje ŕje t́je, d́je śje, źje	lje, nje rje tje, dje sje, zje	usiĺje, dělańje, primoŕje, žit́je, orųd́je, podlěśje	usilje, dělanje, primorje, žitje, orudje, podlěsje

Międzynarodowe słownictwo

Słowianie nie mieszkają na wyspie, aw ciągu wieków ich języki zapożyczyły również wiele niesłowiańskich słów. Część tych słów została zaczerpnięta od ich bezpośrednich sąsiadów (niemiecki, romański, turecki). Słownictwo tego typu rzadko trafiało do całej rodziny językowej. Na przykład niemieckie pożyczki są znacznie częstsze w zachodniosłowiańskim niż rosyjskim czy bułgarskim, podczas gdy słowa pochodzenia tureckiego można znaleźć w południowosłowiańskim liczniej niż w innych językach słowiańskich. W rezultacie większość tego słownictwa nie jest powszechnie rozumiana i dlatego nie jest używana w języku intersłowiańskim.

Kolejną kategorią jest słownictwo międzynarodowe, głównie z łaciny i greki, ale później także z francuskiego, a ostatnio angielskiego. Słowa tego typu wydają się być podobne w całej Europie i innych częściach świata. Stanowią one integralną część każdego języka słowiańskiego i mogą być bardzo pomocne w osiągnięciu wzajemnej zrozumiałości, zwłaszcza wśród osób lepiej wykształconych. Międzynarodowe słowa są praktycznie identyczne w każdym języku i prawie nie ma różnic w znaczeniu. Kiedy zapożyczamy słownictwo międzynarodowe, trzymamy się jak najbliżej pisowni oryginalnego słowa, dostosowując je tylko w takim zakresie, w jakim wymaga tego ortografia. Jednak szczególnie w przypadku słownictwa grecko-łacińskiego wygląda to następująco:

• Unika się bliźniaczych spółgłosek: gramofon, grupa.
• Greckie spółgłoski th i ph są uproszczone do t i f: teatr, fenomen
• Grecki y jest zapisywany jako i, co jest bliższe pisowni i wymowie większości języków słowiańskich: sistem, fizika
• Dźwięk k jest zawsze zapisywany k i nigdy c: kontakt
• Dźwięk x (często reprezentowany przez ch) jest zapisywany jako h: psiholog.
• Dźwięk y (po niemiecku zapisany jako ü, po francusku u) staje się ju: bjuro.
• Między samogłoskami dźwięk z (zapisany -s-) staje się z: baza.
• Między samogłoskami dźwięk s (zapisany -ss-) staje się s: masa.

Poza tym końcówki dostosowane są w przewidywalny sposób do tego, co najczęściej spotyka się w językach słowiańskich:

• Czasowniki pochodzenia łacińskiego (często -ate, -fy, -ise/-ize w języku angielskim, -ieren w języku niemieckim) mają -ovati: organizovati , komunikovati.
• Łaciński -ia (przetłumaczony w języku angielskim jako -ia lub -y) staje się -ija: ekonomija.
• Angielskie -sis (z greckiego) staje się -za: kriza.
• Nazwy pierwiastków chemicznych itp. na -ium stają się -ij: helij, kriterij.
• Słowa na -um i -us generalnie zachowują następujące zakończenia: forum, korpus.
• Angielskie -ty (łac. -tas, -tatis) staje się -tet: universitet.
• Angielski -ics staje się -ika: ekonomika.
• Angielski -ism staje się -izm: komunizm.
• Angielski -ist staje się -ist: komunist.
• Angielski -sion staje się -zija: televizija.
• Angielski -ssion staje się -sija: diskusija.
• Angielski -tion staje się -cija: akcija.
• Przymiotniki pochodzące od tych rzeczowników mają końcówkę -ijny: televizijny, tradicijny.
• Angielskie przymiotniki w -al (łac. -alis) kończą się na -alny: neutralny.
• Angielskie przymiotniki w -ic, -ical (łac. -icus) mają końcówkę -ičny: specifičny, komičny.
• Angielskie przymiotniki w -ive (łac. -ivus) mają końcówkę -ivny: pozitivny.
• Angielskie przymiotniki w -ous (łac. -osus) mają końcówkę -ozny: seriozny.

Bardziej problematyczne są słowa zapożyczone z języka angielskiego. Pisząc alfabetem łacińskim możemy zachować oryginalną pisownię (bypass, knockout, jazz, teenager). Jednak wiele tekstów w języku starosłowiańskim jest pisanych cyrylicą lub w obu ortografiach równolegle, często z pomocą programu do transliteracji, i oczywiście należy unikać pisania быпасс lub кноцкоут w cyrylicy! W większości przypadków wolelibyśmy zatem raczej zastosować podejście fonetyczne: bajpas, nokaut, džaz, tinejdžer, budžet, biznes, mjuzikl, futbol, koktejl itd.